سنگ نگاره ی خره هنجیران در دره ای به همین نام و در 28 کیلومتری جنوب مهاباد، در استان آذربایجان غربی واقع شده است. قدمت این سنگ نوشته به هزاره ی سوم هجری قمری باز می گردد و نقوش مختلفی از جمله حیوانات و سوارکاران بر روی آن حکاکی شده اند. جنس سنگ های حکاکی شده از نوع رسوبی می باشد که از جاذبه های گردشگری مهاباد نیز به شمار می آید. این تخته سنگ های کهن و غول پیکر، متعلق به غربی ترین نقطه ایران، خره هنجیـــران مهابـاد است، با بیشترین نقش بز کوهی، نماد و مانیفست مردمان ایرانیان باستان! بز کوهی در سبک هنری اندیشه نگار (ایدئوگرام) اغلب یک نماد و کد بوده است که رد پای آن را در نقاط مختلف فلات ایران و حتی ورای آن، در اطراف کوه های هیمالیا (تبت و پامیر) و اطراف کوه های آلپ غربی ( فرانسه و ایتالیا) و همین فراوانی نقوش بزکوهی را در میان سنگ نگاره های ایالت های : نوادا، کالیفرنیا، یوتا و آریزونا نیز می بینیم که بدست سرخپوستان بومی امریکا که ریشه آسیایی دارند.

چیزی که برای ما بسیار جالب است نقش های متعدد سگ های اهلی از نژاد تازی است که بر روی آن تخته سنگ های سیاه به چشم می خورد؛ که نشان از اهلی کردن سگ نژاد تازی حداقل از هزاره نهم پ.م. دارد. این سنگ ها با این نقوش کهن، کتاب های سنگی کهنی هستند که گویای رخداد های زیستی مردمانی است که حداقل 11000 سال پیش سگ نژاد تازی را اهلی کرده اند؛ گفتنی است که زن ها در آن مهم نقش بسزا داشته اند. از روی نقاشی های کهن آن تخته سنگ ها، می توان پی به اندیشه ها، باورها، آیین ها و کلیه رخداد های زیستی ساکنان آن سرزمین برد.

آنها شناسنامه های کهن و بی بدیل و شاخصه های کم نظیر هویتی مردمانی است که طی هزاره ها در آن سرزمین می زیسته اند. از آنها نگهداری کنیم تا معرف زندگی، عظمت و اصالت ما در گذشته های دور باشند. با توجه به ارزش تاریخی، این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹، با شماره ثبت ۳۳۲۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. علاقه مندان می توانند از این مکان زیبا دیدن کنند.